Kalendarz wydarzeń giełdowych
Kalendarz tworzycie sami. Możecie dodawać samodzielnie wszelkiego rodzaju wydarzenia / spotkania o tematyce giełdowej / forexowej. Wszystkie wydarzenia giełdowe w jednym miejscu.
Marzec 2024
  • P
  • W
  • Ś
  • C
  • P
  • S
  • N
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 14
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • 19
  • 20
  • 21
  • 22
  • 23
  • 24
  • 25
  • 26
  • 27
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
Wydarzenia

Goodwill – czy ma wpływ na redukcję dywidendy?

Artykuł przedstawia teoretyczne zasady rachunkowości dotyczące ujmowania wartości firmy w bilansie, a także wynikające z tego problemy rachunkowości spółek giełdowych. Ponadto dowiecie się w nim, czy istnieje związek między amortyzacją wartości firmy a redukcją dywidendy.

Goodwill

Goodwill (ang.: dobra wola, pol.: wartość firmy) nazywana jest w rachunkowości wartość firmy, wykazywana w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym, która nie wynika bezpośrednio z wyceny jego aktywów netto. Jest to wartość niematerialna, a nie rzeczowa. Wprowadza się rozróżnienie między pierwotną wartością firmy a pochodną wartością firmy.

Pierwotna wartość firmy

Pierwotna wartość firmy odsnosi się do wewnętrznie wytworzonej wartości firmy.

Zgodnie z większością standardów rachunkowości, samodzielnie wytworzona wartość firmy nie może zostać ujęta w bilansie. Ani Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF), ani amerykańskie przepisy US-GAAP, ani Ustawa o Rachunkowości (UoR) nie zezwalają na kapitalizację w bilansie wytworzonej przez siebie wartości firmy.

Przykład 1

Kierownictwo spółki giełdowej XYZ od wielu lat wykonuje doskonałą pracę. Wszystkie najważniejsze dane finansowe są co roku poprawiane. Dzięki dobrej pracy zarządu, kurs akcji XYZ od wielu lat stale rośnie. Jednocześnie wizerunek firmy wśród klientów, dostawców i ogółu społeczeństwa stale się poprawia.

Wytworzona tu wartość firmy nie może być ujęta w bilansie.

Nabyta wartość firmy (Goodwill)

Wartość firmy pojawiająca się w bilansie firmy jest więc zawsze pochodną wartości firmy. Nabyta wartość firmy powstaje w wyniku odpłatnego nabycia (zakupu) innych spółek lub części spółek.

Goodwill ustalany jest w następujący sposób:

Wartość firmy (Goodwill) = cena nabycia przedsiębiorstwa lub części przedsiębiorstwa – (wartość bieżąca wszystkich aktywów – wartość bieżąca wszystkich zobowiązań)

Wzór obliczenia Goodwill

Lub też innymi słowami:

Goodwill jest różnicą pomiędzy ceną nabycia przedsiębiorstwa a różnicą pomiędzy aktywami i pasywami tego przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że różnica ta jest dodatnia. Ważne jest, aby aktywa i zobowiązania były wyceniane według ich bieżącej wartości godziwej (fair value) w momencie nabycia. Wartości bilansowe aktywów i zobowiązań w bilansie nie mogą być wykorzystywane do tego celu.

Zgodnie z US-GAAP, MSF i UoR nabyta odpłatnie wartość firmy musi zostać ujęta w bilansie.

Wartość firmy, jako dodatnia różnica pomiędzy ceną nabycia a aktywami netto, stanowi o przyszłych możliwościach zysku i pozytywnych perspektywach zysku przejmowanego przedsiębiorstwa. Wartość firmy odzwierciedla zatem wartość dodaną lub szacunkowy przyszły potencjał, który jednostka przejmująca jest gotowa zapłacić ponad wartość godziwą netto.

Wartość firmy reprezentuje następujące czynniki, które same w sobie nie spełniają kryteriów ujęcia jako składnik aktywów:

  • wizerunek zakupionej firmy (“dobra reputacja”)
  • baza klientów
  • znaczące możliwości synergii
  • jakość zarządzania
  • wiedza i kwalifikacje pracowników
  • zalety lokalizacyjne
  • ustanowiona organizacja przedsiębiorstwa
  • pozytywne oczekiwania co do zysków na przyszłość

Czynniki te określane są na podstawie szacunków kierownictwa przy ustalaniu ceny nabycia przedsiębiorstwa.

Przykład 2

Notowana na giełdzie spółka XYZ chciałaby przejąć mniejszego konkurenta ZZZ. Obie spółki uzgodniły cenę zakupu ZZZ w wysokości 100 mln PLN. Bieżący bilans XYZ (jednostki przejmującej) przedstawia się następująco:

Bilans spółki ZZZ wygląda tak:

Bilans spółki ZZZ zawiera wszystkie aktywa i zobowiązania (kapitał obcy) w wartości księgowej.

W skład aktywów trwałych spółki ZZZ wchodzą ukryte (ciche) rezerwy w wysokości 10 mln PLN, ponieważ wartość niezabudowanych gruntów zakupionych przed 20 laty jako aktywa trwałe i ujętych po kosztach wzrosła o 10 mln PLN. Aktywa trwałe mają zatem rzeczywistą lub godziwą wartość (fair value) 30 mln PLN (wartość księgowa 20 mln PLN + 10 mln PLN ukrytych rezerw).

Poniższa wartość firmy wynika z nabycia spółki ZZZ:

Wartość firmy = cena zakupu 100 mln PLN – (aktywa trwałe 30 mln PLN + aktywa obrotowe 40 mln PLN – zadłużenie 30 mln PLN) = 60 mln PLN

Notowana na giełdzie spółka XYZ chciałaby przejąć mniejszego konkurenta ZZZ.

XYZ sfinansowała cenę zakupu w wysokości 100 mln PLN poprzez zaciągnięcie pożyczki (kapitał obcy) w wysokości 100 mln PLN. W wyniku nabycia ZZZ wszystkie aktywa i zobowiązania są alokowane do spółki XYZ według ich bieżącej wartości godziwej.

Bilans XYZ po przejęciu ZZZ wygląda tak :

Badwill

Wiemy już, że goodwill jest różnicą pomiędzy ceną nabycia przedsiębiorstwa a różnicą pomiędzy aktywami i pasywami tego przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że różnica ta jest dodatnia. Jednak różnica może być również ujemna. Nazywa się to wtedy badwill, “szczęśliwym zakupem” (lucky buy) lub “okazyjnym zakupem” (bargain purchase). Cena nabycia jest niższa od wartości aktywów netto nabytej spółki wycenianej według aktualnych cen rynkowych. Przyczyną tego może być fakt, że zakłada się ujemne perspektywy zysku przejmowanej spółki.

Sposób traktowania tej negatywnej różnicy (badwill) jest różnie regulowany w międzynarodowych systemach rachunkowości (MSSF, US-GAAP, UoR). Zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości MSSF, a także US-GAAP, badwill nie jest ujmowany w bilansie, ale po ponownym zbadaniu jest ujmowana bezpośrednio jako przychód w rachunku zysków i strat.

W skrócie: Badwill jest wykazywana w rachunku zysków i strat (MSSF i US-GAAP).

Goodwill w praktyce

Czy goodwill zawyża bilans? Jak wyjaśniono powyżej, odpłatnie nabyta wartość firmy nie jest amortyzowana zgodnie z MSSF i US GAAP, ale jest corocznie testowana pod kątem utraty wartości. Jeśli ten test na utratę wartości (Impairment) nie doprowadzi do utraty wartości, wartość firmy musi być amortyzowana w bilansie w niezmienionej wysokości.

Wartość firmy jest dodatkową premią od aktywów netto spółki płaconą przez przejmującego w ramach nabycia przedsiębiorstwa. Premia ta, stanowiąca część ceny nabycia, jest ustalana na podstawie szacunków i indywidualnej decyzji kierownictwa jednostki przejmującej.

Zwłaszcza w walkach o przejęcie, w których dwie różne spółki biorą udział w wojnie o potencjalny cel przejęcia, mogą pojawić się tak wysokie ceny zakupu, że są one wyraźnie nad wartością aktywów netto przejmowanego przedsiębiorstwa.

W przypadku pytań dotyczących goodwillu, kierownictwo będzie prawdopodobnie odnosiło się do pozytywnych perspektyw i potencjału synergii celu przejęcia.

Zwłaszcza w czasach bardzo niskich stóp procentowych na rynku kapitałowym, mogą pojawić się bardzo wysokie ceny zakupu. Kapitał obcy jest tani w pozyskiwaniu, a alternatywne możliwości inwestycyjne nie przynoszą prawie żadnych zysków.

Przykład 3

W 2016 roku niemiecki koncern Bayer AG ogłosił przejęcie amerykańskiej spółki Monsanto za 59 mld euro. Cena zakupu odpowiadała wielokrotności EV/EBITDA dla Monsanto w wysokości 16,5x na podstawie oczekiwanych zysków w 2017 r. Zarząd firmy Bayer uzasadnił cenę zakupu potencjałem synergii w wysokości 1,5 mld USD rocznie oraz możliwościami wzrostu dla firmy Bayer wynikającymi z dalszego wzrostu liczby ludności na świecie. Goodwill w wysokości 18,9 mld EUR został przeznaczony na cenę zakupu w wysokości 59 mld EUR. Goodwill stanowił więc prawie jedną trzecią ceny zakupu.

Przykład 4

Największy europejski producent oprogramowania SAP SE, z siedzibą w niemieckim Walldorfie, od lat realizuje strategię rozwoju opartą na przejęciach firm. Wartość firmy w ujęciu bilansowym wzrosła z 5 mld euro w 2009 r. do prawie 24 mld euro w 2018 r., czyli prawie pięciokrotnie więcej.

Przykłady Bayer AG i SAP SE nie są odosobnionymi przypadkami i są w pełni zgodne z ogólnym trendem.

Skumulowany goodwill w bilansie spółek S&P500 w miliardach USD

Grafika: DividendenAdel.de | Źródło: Bloomberg EQS

Dlaczego wartość firmy nie jest amortyzowana?

Krótka odpowiedź: bo nie ma takiego wymogu.

W rzeczywistości kierownictwo powstrzymuje się od nieplanowanej amortyzacji wartości firmy. Zarząd musiałby przyznać, że przejęcia dokonane w przeszłości nie są tak obiecujące, jak pierwotnie zakładano. Jednocześnie zyski są obciążane amortyzacją wartości firmy. Większa amortyzacja wartości firmy miałaby negatywny wpływ na cenę akcji. W zasadzie wysoka wartość przedsiębiorstwa w bilansie nie stanowi problemu, o ile spółka dobrze sobie radzi i perspektywy są pozytywne.

Problematyczna staje się sytuacja, gdy w dłuższym czasie następuje spadek sprzedaży i rozwoju zysków. Części przedsiębiorstwa, na które ma wpływ wartość firmy, nie mogą już realizować pierwotnie planowanych przepływów pieniężnych. Jeśli zmiana kierownictwa jest wówczas bliska, to utrata wartości firmy również. Nowe kierownictwo będzie chciało zrobić porządek i pozbyć się starego goodwill przy wysokim poziomie nieplanowanej amortyzacji.

Czy odpis wartości firmy stanowi zagrożenie dla dywidendy?

Na podstawie danych z Bloomberg EQS zbadano korelację pomiędzy zmianami wartości firmy w bilansie a zmianami w całkowitej wypłacie dywidendy od 2000 roku dla spółek amerykańskich w S&P 500. Surowe dane były pobierane z bazy danych Bloomberg EQS pod koniec marca każdego roku i korygowane o wszelkiego rodzaju uprzedzenia związane z przeżyciem. Niestety, ze względu na brak danych, nie było możliwe bezpośrednie zajrzenie do pozycji rachunku zysków i strat “Amortyzacja wartości firmy” (Goodwill amortization).

Ogółem dane za okres od 2000 r. do marca 2019 r. były dostępne dla 9.926 sprawozdań finansowych na koniec marca danego roku. W 2001 r. po raz pierwszy zastosowano zasady amerykańskich GAAP, zgodnie z którymi wartość firmy nie była już amortyzowana. Dane za rok 2000 nie zostały zatem włączone do analizy. Wyeliminowano również niekompletne zapisy danych. Pozostała analizowalna baza danych zawierająca 6.002 dane sprawozdania finansowego.

Wartość firmy została zmniejszona w 30% badanych przypadków. W 70% przypadków wartość firmy pozostała niezmieniona lub wzrosła. Dywidendy zostały zmniejszone w 20% badanych przypadków.

Spośród spółek, które zmniejszyły łączne dywidendy, 24% spółek zmniejszyło goodwill, a 18% zwiększyło lub pozostało bez zmian w stosunku do roku poprzedniego. Na podstawie tych danych nie sądzę, aby można było ustalić bezpośredni związek pomiędzy amortyzacją wartości firmy a zmniejszeniem całkowitej kwoty dywidendy, ponieważ różnica pomiędzy zmniejszoną wartością firmy (24%) a nie zmniejszoną wartością firmy (18%) jest zbyt mała.

Patrząc tylko na te spółki, które zredukowały swoje dywidendy i wartość firmy, zauważalne jest, że prawdopodobieństwo redukcji dywidendy wzrasta z 24% do 43%, jeśli wartość firmy w bilansie zmniejszy się o ponad 50% w stosunku do roku poprzedniego. Na podstawie danych dostępnych w ramach niniejszej analizy nie można zatem ustalić bezpośredniego związku między odpisem wartości firmy a obniżeniem wysokości dywidendy.

Wnioski

W artykule wyjaśniono, że obecne zasady rachunkowości powodują, że wartość firmy w bilansach MSSF i US-GAAP rośnie z roku na rok i zawyża bilanse.

W najlepszym przypadku, wartość firmy reprezentuje przyszły wzrost i możliwości zarobku. W najgorszym wypadku, goodwill jest bez większego znaczenia.

Zobacz również: Kategoria Analiza Fundamentalna z licznymi analizami


Otwórz rachunek w LYNX i otrzymaj aż 50 EUR zwrotu za prowizje
Jeśli chcecie przetestować rachunek w LYNX, to koniecznie uzupełnijcie pole kupon: GPWATAK – dostaniecie 50 euro na handel (w postaci zwrotu za prowizje). Promocja nie obejmuje zwrotu za transakcje na CFD i certyfikatach turbo.

Zobacz podobne analizy:



Dodaj komentarz Anuluj pisanie

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Czas minął. Proszę odśwież CAPTCHA.

Aby przedłużyć lub wykupić abonament musisz się zalogować.

Jeśli nie masz jeszcze konta, skorzystaj z darmowej rejestracji, która zajmuje dosłownie chwilę.

ZALOGUJ SIĘ ZAREJESTRUJ SIĘ
ANULUJ
test
OK