W środę norweski fundusz Norges Bank Investment Menagement ogłosił, że przez trzy najbliższe lata będzie obserwować koncern PKN Orlen. W spółce ma on dość spore udziały, a wartość inwestycji funduszu w całej Polsce to około 0,1 procent całego portfela.
Norges Bank bierze PKN Orlen pod obserwację
Jak ogłosił w ubiegłym tygodniu Norges Bank, PKN Orlen został objęty obserwacją, która potrwać ma trzy lata. Ta decyzja zapadła wskutek zalecenia Rady ds. Etyki funduszu, które zostało ogłoszone 24 października 2022. Rada zwróciła w nim uwagę, że po zakupie Polska Press, państwowy koncern posiadł kontrolę nad większością prasy regionalnej w Polsce.
Od czasu przejęcia wymieniono wielu redaktorów. Pojawiły się zarzuty, że Orlen ingerował w decyzje redakcyjne – napisano.
Po wydaniu zalecenia, rada kontaktowała się z PKN Orlen, który miał odpowiedzieć, że spółka działa zgodnie z prawem, a redaktorzy nie zostali zwolnieni, a odeszli za porozumieniem stron.
Jak donosi portal Press.pl, do funduszu zgłosił się w maju 2021 norweski PEN Club, który wnioskował o sprzedaż udziałów Norges Bank w Orlenie, jeśli ten nie okaże szacunku dla funkcjonowania niezależnych mediów w ramach demokratycznej infrastruktury.
W oświadczeniu z 22 lutego Norges Bank napisał:
Zarząd Norges Bank podjął decyzję o objęciu spółki Polski Koncern Naftowy Orlen SA obserwacją na okres trzech lat w związku z niedopuszczalnym ryzykiem, że spółka przyczynia się do poważnych naruszeń praw człowieka, sygn. kryteria oparte na postępowaniu, o których mowa w sekcji 4 (a) Wytycznych dotyczących obserwacji i wykluczania spółek z Globalnego Funduszu Emerytalnego Rządu.
Decyzja oparta jest na zaleceniu Rady ds. Etyki z dnia 24 października 2022 r.
Zarząd nie przeprowadził niezależnej oceny wszystkich aspektów zalecenia, ale jest przekonany, że kryteria obserwacji i wykluczenia zostały spełnione.
Prawie dwa lata od przejęcia Polska Press przez Orlen
1 marca 2021 roku, PKN Orlen sfinalizował transakcję przejęcia Polska Press i tym samym stał się formalnym właścicielem spółki. O przejęciu największego wydawcy gazet lokalnych w Polsce, portali m.in. takich jak „Nasze Miasto”, „Dziennik Zachodni”, „Dziennik Bałtycki” i wielu innych, mówiono na długo przed finalizacją. I choć wielu redaktorów naczelnych w listach do czytelników zapewniało, że przejęcie nic nie zmieni, a dziennikarze prasy lokalnej nadal będą realizować swoją misję, to krótko po transakcji wymieniono większość kierownictwa lokalnych gazet, a nową naczelną Polska Press została Dorota Kania, ściśle związana z rządowymi mediami i gazetami mocno prawicowymi (m.in. „Gazeta Polska”, „Telewizja Republika”).
Od czasu przejęcia co jakiś czas media obiegają newsy o cenzurze nakładanej na dziennikarzy w kontekście niektórych tematów. Ostatnią głośną sprawą był zakaz pełnego relacjonowania koncertów Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, o czym pisał między innymi Onet.pl.
Decyzja objęcia spółki przez fundusz obserwacją ma związek z nadchodzącymi jesiennymi wyborami parlamentarnymi w Polsce. Fundusz obawia się, że istnieje duże ryzyko wywierania wpływu na lokalną prasę tuż przed kampanią wyborczą.
Firmy wykluczone z funduszu norweskiego
Norges Bank to fundusz majątkowy, którego wartość wynosi około 1,3 biliona dolarów. W wyborze swoich partnerów stosuje dość rygorystyczną politykę pod względem etycznym. Stąd też, wiele spółek zostało z niego wykluczonych, lub objętych jest obserwacją, a lista firm jest na bieżąco aktualizowana.
Wykluczone spółki to między innymi Aurora Cannabis, Lockheed Martin, Philip Morris czy RWE, wśród polskich firm są to PGE, Bogdanka i JSW.
Lista firm objętych obserwacją, czyli będących na cenzurowanym to oprócz Orlenu m.in. Adani Ports&Special Economic Zone Ltd, Astra International Tbk PT, Berkshire Hathaway Energy Co, czy Hyudai Glovis Co Ltd.
Warto zaznaczyć, że jak pisze Bankier.pl, pod koniec 2022 roku, fundusz posiadał w PKN Orlen udziały o wartości 1,92 miliarda koron norweskich (według kursu z końca roku warte około 195 milionów dolarów). Jego udziały w akcjonariacie wynosiły łącznie 1,15 procent.Na razie PKN Orlen radzi sobie na giełdzie dość dobrze, choć notowania są gorsze niż w 2022.
Podsumowanie:
Objęcie obserwacją PKN Orlen to dobra wiadomość dla dziennikarzy lokalnych, którzy wciąż czekają na odwilż w swoich redakcjach. Na ten moment Polska Press boryka się ze zwolnieniami redaktorów, wielu z nich przeszło do mediów konkurencyjnych. Warto jednak zaznaczyć, że Polska Press to faktycznie monopolista na rynku prasy lokalnej, wydawca ponad 20 dzienników regionalnych i około 600 serwisów internetowych. O tym, czy koncern Daniela Obajtka wpływie za pomocą mediów na jesienne wybory, przekonamy się już wkrótce, a sprawie szczegółowo przyglądać się ma właśnie Norges Bank. Od tego, jak potoczą się dalsze boje dziennikarzy o wolność słowa w Polska Press zależeć będzie ewentualne wycofanie inwestycji norweskiego funduszu z PKN Orlen.
Najnowsze komentarze