Czym jest lista ostrzeżeń publicznych KNF?
Lista ostrzeżeń publicznych jest zbiorem podmiotów, w stosunku do których Komisja zgłasza do prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Celem listy ostrzeżeń publicznych, która istnieje od 2013 r., jest alarmowanie społeczeństwa oraz podmiotów gospodarczych o konieczności zachowania większej ostrożności podczas kontaktów z tymi podmiotami.
Obowiązek KNF ws. podania do publicznej wiadomości informacji o złożeniu zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstw dot. m.in. prowadzenie działalności bankowej, funduszy emerytalnych, maklerskiej, usług płatniczych bez zezwolenia wynika z art. 6b ust. 1 ustawy z dnia 23 października 2013 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw do ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym.
Jak wygląda lista ostrzeżeń?
Każda z 10 list składa się z sześciu kolumn w których wprowadzone są m.in. nazwa podmiotu, wzmianki o prawomocnych orzeczeniach czy istotne informacje dot. kwalifikacji prawnej czynu.
Najobszerniejszą listą zawiadomień, są zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 178 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi –
prowadzenie działalności w zakresie obrotu instrumentami finansowymi bez wymaganego zezwolenia lub upoważnienia -, który stanowi:
Kto bez wymaganego zezwolenia lub upoważnienia zawartego w odrębnych przepisach albo nie będąc do tego uprawnionym w inny sposób określony w ustawie, prowadzi działalność w zakresie obrotu instrumentami finansowymi, podlega grzywnie do 5.000.000 zł.
Na powyższej liście znajduje się 185 podmiotów.
Najbardziej znane podmioty znajdujące się na liście, to m.in. Fraktal Trader (szkolenia forex), Nova Giełda Inwestycje (prezesem której jest Mariusz Patrowicz).
Drugą pod względem ilości zgłoszonych podmiotów jest lista z zawiadomieniami o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 171 ust. 1–3 ustawy Prawo bankowe
– wykonywanie czynności bankowych, w szczególności przyjmowanie wkładów pieniężnych w celu obciążania ich ryzykiem, bez zezwolenia KNF -, który stanowi:
1. Kto bez zezwolenia prowadzi działalność polegającą na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków w inny sposób, podlega grzywnie do 10 000 000 złotych i karze pozbawienia wolności do lat 5.
2. Tej samej karze podlega, kto, prowadząc działalność zarobkową wbrew warunkom określonym w ustawie, używa w nazwie jednostki organizacyjnej niebędącej bankiem lub do określenia jej działalności lub reklamy wyrazów „bank” lub „kasa”.
3. Tej samej karze podlega także ten, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 lub 2 działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
W tym wypadku lista podmiotów wobec których zgłoszono zawiadomienie liczy 92 wpisy.
Najbardziej znanym podmiotem znajdującym się na liście jest Amber Gold.
Na 28.12.2020 r. 349 podmiotów znajduje się na liście ostrzeżeń.
Kto może trafić na listę?
Osoby prawne trafić mogą trafić na listę tak samo jak osoby fizyczne – nie ma tu reguły. Na listę ostrzeżeń publicznych KNF – oprócz powyżej wymienionych – trafia, kto:
- wykonuje działalności bez wpisu do rejestru agentów firm inwestycyjnych, art. 178 w zw. z art. 79 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi
- wykonuje bez zezwolenia działalności inwestycyjne w rozumieniu art. 287 i art. 290–296 ustawy o funduszach inwestycyjnych
- dokonuje oferty publicznej papierów wartościowych bez wymaganego ustawą zatwierdzonego przez KNF prospektu emisyjnego/memorandum informacyjnego/dokumentu informacyjnego lub dokonanie emisji obligacji bez zachowania ustawowych warunków, art. 99 i art. 99a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych
- prowadzi giełd towarowych bez zezwolenia, art. 56a i art. 57 ustawy o giełdach towarowych
- wykonuje czynności ubezpieczeniowych lub działalności reasekuracyjnej bez zezwolenia, art. 430 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej
- bez uprawnienia wykonuje działalność agencyjną, czynność agenta ubezpieczeniowego oraz prowadzi działalność brokerską w zakresie ubezpieczeń lub w zakresie reasekuracji bez wymaganego zezwolenia, art. 47 i art. 48 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym
- wykonuje działalność lub czynność brokerską lub agencyjną w rozumieniu art. 89 i art. 90 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń
- prowadzi nieuprawnioną działalność w zakresie świadczenia usług płatniczych lub w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego, art. 150 i art. 151 ustawy o usługach płatniczych
Skreślenie z listy
Z listy ostrzeżeń publicznych można usunąć podmiot zgodnie z art. 6b ust. 7-13 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym.
Podmiot zostanie skreślony z listy, w sytuacji:
- po prawomocnym umorzeniu postępowania karnego lub stwierdzeniu, że nie doszło do popełnienia przestępstwa,
- zawiadomienia potwierdzającego umorzenie postępowania lub brak popełnienia przestępstwa przekazane przez prokuratora do KNF,
- złożenia pisemnego wniosku zainteresowanego podmiotu o usunięciu z listy,
Ponadto KNF z urzędu usunie wpis po 10 latach od dnia złożenia zawiadomienia, art. 6b ust. 12 ustawy:
Komisja z urzędu, po upływie 10 lat od dnia złożenia zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, lub wniosku, o którym mowa w art. 6 ust. 2, usuwa informację zamieszczoną w związku z tym zawiadomieniem lub wnioskiem na liście, o której mowa w ust. 4, wraz ze wszystkimi wzmiankami.
Wpis na listę – co dalej?
Podmiot umieszczony na liście ostrzeżeń nie ma możliwości odwołania się od wpisu, bowiem wpis nie jest dokonywany na skutek decyzji administracyjnej. Co ciekawe taki wpis nie powoduje bezpośredniej ingerencji w sferę praw podmiotu wpisanego na listę (sygn. akt I C 644/12 oraz I C 648/12). To natomiast uniemożliwia dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.
W przypadku gdy wpis na listę okaże się błędny i dojdzie umorzenia postępowania bądź do uniewinnienia, to mimo wszystko wpis pozostaje tak długo ogólnodostępnie widoczny, aż podmiot sam nie zawnioskuje o wykreślenie.
Podmiot, który znalazł się na liście ostrzeżeń, ale wobec którego zapadł wyrok uniewinniający lub wobec którego zostało postępowanie umorzone, powinien zatem, niezwłocznie po wydaniu wyroku, wystosować wniosek o wykreślenie wpisu z listy.
Case mySafety
27 czerwca 2017 r. KNF, wpisując mySafety na listę ostrzeżeń, umieściła na swojej stronie informacje o podejrzeniu prowadzenie działalności ubezpieczeniowej lub reasekuracyjnej bez zezwolenia. Podmiot od początku twierdził, że nie prowadzi zakazanej działalności, a wpis jest bezpodstawny. KNF pomimo wyjaśnień nie usunął ostrzeżenia. Wpis spowodował utratę większości długoletnich kontrahentów, co w konsekwencji doprowadziło do tego, że spółka znalazła się na skraju bankructwa.
Według prokurenta spółki mySafety, podmiot stracił przez wpis na listę ostrzeżeń KNF ok. 2,5 mln zł, bowiem wypowiedzianych zostało wiele umów od kluczowych partnerów biznesowych. Podmiot został skreślony z listy dopiero po 8 miesiącach, po długiej wymianie korespondencji z KNF, prokuratorem, sądem oraz finalnie po złożeniu wniosku o usunięciu informacji zamieszczonej na liście ostrzeżeń.
Podsumowanie
KNF poprzez listę ostrzeżeń publicznych pełni przede wszystkim funkcję informacyjną oraz edukacyjną. Zwiększa się tym samym świadomość i czujność konsumentów oraz kontrahentów, bowiem lista pełni także funkcję ostrzegawczą przed potencjalnie nielegalnymi podmiotami.
Instytucja ta, jak zostało wskazane powyżej, nie jest jednak bez wad. Historia podmiotu mySafety wskazuje, że wpisanie podmiotu na listę może zagrozić jej egzystencji. Zastanowić się można standardowo nad zmianą regulacji (przyspieszenia) usunięcia podmiotów z listy, które nie powodowałaby tak skrajnych sytuacji jak case mySafety.
Lista ostrzeżeń publicznych KNF dostępna jest pod tym linkiem.
Najnowsze komentarze